Znaczenia jedzenia czyli – jesz by żyć, czy żyjesz by jeść?
Jedzenie stanowi podstawę funkcjonowania naszego organizmu.
Choć jemy aby działać – po prostu by żyć – to znajdzie się pewnie spora liczba ludzi, której bliższe jest zdanie „Żyję, aby jeść.”
Odżywianie się jest nie tylko czynnością fizjologiczną, związaną z zaspokajaniem głodu. Służy również realizowaniu potrzeb psychicznych i społecznych człowieka. Jedzenie może więc pełnić naprawdę wiele funkcji. Przekłada się to na podejmowane przez nas wybory żywieniowe.
Funkcje jedzenia opisywane na wiele sposobów. Kilka lat temu opisałam go na bazie piramidy Maslowa dla Ogólnopolskiego Centrum Zaburzeń Odżywiania.
Znaczenia jedzenia wg specjalistek w zakresie psychologii odżywiania
Znaczenia jedzenia wg Ogden, Niewiadomskiej, Ziółkowskiej
Wg Ogden (2003,2004) jedzenie to:
• tradycja, zwyczaj i poczucie bezpieczeństwa;
• środek komunikowania się i budowania relacji interpersonalnych;
• wyraz gościnności, dobrych stosunków międzyludzkich;
• symbol siły, zdrowia, sprawności fizycznej, powodzenia;
• wyraz indywidualności i sposób wyrażania siebie.
Niewiadomska i wsp. (2005) wskazują, że jedzenie pełni trzy podstawowe funkcje, a mianowicie:
- biologiczną (fizjologiczną)
Podstawą prawidłowego rozwoju człowieka jest zachowanie równowagi między ilością energii przyjmowanej i wydatkowanej. Jej nadmiar jest gromadzony w postaci tkanki tłuszczowej. Pobieranie pokarmu jest regulowane przez złożony mechanizm fizjologiczny regulujący odczucia głodu i sytości. Warto pamiętać, że we współczesnym świecie, a zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych, człowiek rzadko odczuwa głód. To apetyt, a nie głód.
- psychospołeczną
Jedzenia może być traktowane jako:
– forma okazywania i doznawania uczuć;
-„pocieszacz” w sytuacjach smutku, przygnębienia, samotności;
– reduktor napięcia;
– wyraz lęku przed odpowiedzialnością;
– nagroda lub kara;
– sposób zdobycia kontroli;
– element sztuki uwodzenia;
– substytut więzi;
– sposób zatrzymania partnera przy sobie;
– substytut kontaktów seksualnych.
- kulturową.
Troska o pokarm, jego zdobywanie i wspólne spożywanie to elementy łączące ludzi w grupy. Doniosłość różnych wydarzeń,do których należą m.in. święta Bożego Narodzenia czy
Wielkiej Nocy są podkreślane przez specjalne jedzenie. W niektórych kulturach pewnym potrawom przypisuje się wartość magiczną lub nadaje status „świętości”, wykluczając je z jadłospisu. Charakterystycznym elementem współczesnej kultury jest dostępność pokarmów pochodzących z różnych kultur niemalże w każdym zakątku świata.
Na podobne funkcje jedzenia zwraca uwagę Ziółkowska (2014), dodając jeszcze, że może być ono również
- sposobem wyrażania poglądów,
- drogą do samorealizacji
- sposobem zaspokojenia potrzeb estetycznych.
Ogden (2011) wskazuje na trzy główne znaczenia pożywienia:
Bibliografia: Nina Ogińska – Bulik „Wiem co jem? Psychologia nadmiernego jedzenia i odchudzania się”.
